W Polsce działa wiele centrów zajmujących się terapią neurologiczną, gdzie jednym z kluczowych narzędzi wykorzystywanych do rehabilitacji pacjentów jest biofeedback, inaczej znany jako biologiczne sprzężenie zwrotne. Czym dokładnie jest ta innowacyjna metoda i jakie cele leczenia można dzięki niej osiągnąć? Oto kluczowe informacje na ten temat.
Biofeedback to rodzaj techniki neurologicznej służącej do badania mięśni i nerwów, która zdobyła uznanie w wielu dziedzinach, takich jak medycyna, sport czy psychologia. Jest to metoda pozwalająca na monitorowanie fizjologicznych zmian zachodzących w organizmie za pomocą specjalistycznej aparatury elektronicznej.
Charakteryzuje się dużym bezpieczeństwem i brakiem inwazyjności, dzięki czemu znalazła zastosowanie w leczeniu różnorodnych schorzeń. Biofeedback może być stosowany nie tylko u pacjentów borykających się z poważnymi problemami zdrowotnymi, ale również u osób zdrowych. Biologiczne sprzężenie zwrotne często jest wykorzystywane zarówno w terapii dorosłych, jak i dzieci.
Zabieg terapeutyczny z wykorzystaniem biofeedbacku polega na identyfikacji zmian zachodzących w procesach fizjologicznych organizmu i wykorzystaniu tych informacji do leczenia niektórych chorób. Po przeszkoleniu pacjent ma możliwość świadomej kontroli wielu funkcji swojego ciała, takich jak aktywność mózgu, temperatura ciała czy napięcie mięśni.
Biofeedback umożliwia przekazanie pacjentowi informacji zwrotnej o funkcjonowaniu poszczególnych obszarów jego mózgu. Informacje te są dostarczane w oryginalnej formie, na przykład za pomocą wykresu, animacji lub dźwięku.
Trening z wykorzystaniem biofeedbacku rozpoczyna się od podłączenia do skóry głowy pacjenta specjalnych elektrod. Są one odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów z mózgu do urządzenia (np. EEG lub termistora) w formie fal mózgowych. Dzięki temu pacjent ma możliwość obserwacji zmian swojego stanu fizjologicznego i świadomego wpływania na procesy zachodzące w jego organizmie. Kluczowe dla sukcesu terapii jest jednak silna motywacja i cierpliwość osoby badanej.
Biologiczne sprzężenie zwrotne opiera się na monitorowaniu aktywności bioelektrycznej mózgu. Głównym celem biofeedbacku jest dostarczanie pacjentowi informacji zwrotnej na temat zmian zachodzących w jego organizmie, o których wcześniej nie miał świadomości. Dzięki temu pacjent może świadomie modyfikować funkcje, które dotychczas były niekontrolowane, takie jak napięcie mięśniowe czy fale mózgowe.
Biofeedback znajduje zastosowanie w rehabilitacji obszarów mózgu uszkodzonych w wyniku urazów, zwalczaniu uzależnień, łagodzeniu objawów menopauzy i w leczeniu różnych schorzeń, takich jak ADHD, depresja, nadciśnienie tętnicze, migrena, astma, trądzik, epilepsja czy zespół jelita drażliwego. Jest szczególnie cenny w dziedzinach takich jak fizjoterapia, neuropsychologia, ginekologia, pulmonologia czy pediatria. Poniżej zaprezentowano najpopularniejsze rodzaje biofeedbacku, które służą różnym celom terapeutycznym.
EEG biofeedback (lub neurobiofeedback) to metoda polegająca na wykorzystaniu plastyczności mózgu do poprawy jego działania poprzez wzmacnianie częstotliwości fal mózgowych. Został on stworzony głównie z myślą o monitorowaniu stanu ośrodkowego układu nerwowego. Ten rodzaj biofeedbacku sprawdza się szczególnie po poważnych urazach czaszkowo-mózgowych oraz w przypadku zaburzeń koncentracji, nawrotów stanów lękowych, depresji czy ADHD. Jest to specyficzny rodzaj treningu dla mózgu, który pomaga w podejmowaniu decyzji i radzeniu sobie ze stresem.