Menopauza, inaczej klimakterium czy przekwitanie, to etap w życiu każdej kobiety, który zaznacza koniec jej zdolności do prokreacji. W momencie, gdy przez cały rok nie pojawiają się krwawienia miesiączkowe, można stwierdzić nadejście menopauzy. Objawy tego procesu mogą obejmować uderzenia gorąca, spadek libido, zawroty głowy i kołatanie serca. Przez wiele osób postrzegane jako nieuniknione, czasem nieprzyjemne przejście, menopauza może wystąpić w różnym wieku i być wywołana różnymi czynnikami.
Menopauza jest wynikiem stopniowego wygasania funkcji jajników – organów produkujących komórki jajowe. Jajniki zaczynają produkować mniej hormonów, w wyniku czego mają miejsce różne zmiany fizjologiczne. Z reguły menopauza rozpoczyna się między 44. a 56. rokiem życia, choć proces ten może zacząć się już na 3-4 lata przed ostatnią miesiączką. Zmiany związane z menopauzą obejmują rozregulowanie cykli miesiączkowych, przerwy w miesiączce trwające kilka miesięcy oraz pierwsze oznaki tzw. burzy hormonalnej.
Objawy menopauzy mogą różnic się u różnych kobiet. Do najczęściej zgłaszanych objawów należą nieregularne, przedłużające się i bolesne miesiączki, napady potu, kołatanie serca, zawroty głowy, uderzenia gorąca, zaburzenia snu, zmiany nastroju, problemy z koncentracją, skłonność do depresji, spadek libido, pogorszenie kondycji skóry i włosów, suchość i stany zapalne pochwy oraz skłonność do infekcji dróg moczowo-płciowych i nietrzymania moczu. Wszystko to jest wynikiem spadku poziomu estrogenów, co może również przyczynić się do rozwoju osteoporozy, zaburzeń gospodarki lipidowej i zwiększenia ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Czynniki wpływające na wiek wystąpienia menopauzy są zróżnicowane. Wiek wystąpienia menopauzy u matki i innych kobiet w rodzinie często jest wskaźnikiem tego, kiedy może pojawić się ten proces u danej kobiety. Późne wystąpienie pierwszej miesiączki w życiu często sugeruje wczesną menopauzę. Ilość ciąż i wiek, w którym kobieta zachodziła w ciążę też ma wpływ na moment pojawienia się menopauzy, zwykle opóźniając go. Przynależność rasowa, ogólny stan zdrowia, poziom stresu, styl życia i dieta mogą również wpłynąć na wiek wystąpienia menopauzy. Przebyte operacje ginekologiczne, szczególnie te związane z usunięciem jajników, mogą przyspieszyć proces menopauzy.