Terapia przeciwzakrzepowa jest skoncentrowaną strategią medyczną, mającą na celu obniżenie szansy na powstanie zakrzepów wewnątrz naczyń krwionośnych u osób narażonych na ich rozwój. Dzięki temu możliwe jest zapobieganie niebezpiecznym dla zdrowia a nawet życia komplikacjom związanym z zakrzepicą. Do realizacji tego zadania wykorzystuje się różne typy specyfików, które charakteryzują się różnorodnością mechanizmów oddziaływania. Wśród nich znajdują się leki podawane w formie iniekcji podskórnych, najczęściej aplikowanych w okolicy brzucha.
Istnieje wiele czynników, które mają bezpośredni wpływ na proces krzepnięcia krwi oraz rozpuszczania zakrzepów. Obie te czynności zachodzą równolegle, co pozwala na utrzymanie równowagi umożliwiającej swobodny przepływ krwi, a zarazem skuteczne zatamowanie krwotoku po ewentualnym uszkodzeniu naczynia. To właśnie ten mechanizm określa się mianem hemostazy. Mamy też dostęp do kilku grup leków przeciwkrzepliwych, które różnią się swoim mechanizmem działania. Wśród nich można wymienić heparynę – naturalny antykoagulant wytwarzany w wątrobie, inhibitory czynnika Xa takie jak rywaroksaban, apiksaban, edoksaban (na przykład Xarelto, Eliquis), antagonistów witaminy K – acenokumarol i warfaryna (Warfin) oraz bezpośrednich inhibitorów trombiny – dabigatran (Pradaxa).
Zastrzyki przeciwzakrzepowe skutecznie redukują krzepliwość krwi, dzięki czemu pomagają w profilaktyce żylnej choroby zatorowo-zakrzepowej (ŻChZZ). Ta choroba manifestuje się poprzez powstawanie zakrzepów w głębokich żyłach kończyn dolnych lub górnych albo jako potencjalnie śmiertelna ostra zatorowość płucna. Do grupy preparatów dostępnych w formie zastrzyków podskórnych, nazywanych także „zastrzykami na rozrzedzenie krwi”, zalicza się heparynę i jej pochodne. W praktyce stosuje się heparyny niefrakcjonowane (HNF, np. Heparinum) i heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz, np. Clexane, Fragmin, Fraxiparine, Neoparin). Są to leki dostępne na podstawie recepty.
Heparyny niefrakcjonowane są głównie stosowane w warunkach szpitalnych, w formie dożylnych iniekcji. Aby ustalić prawidłową dawkę tego leku, przeprowadza się badania laboratoryjne krwi, uwzględniając wskaźnik APTT (czas częściowej tromboplastyny po aktywacji lub czas kaolinowo-kefalinowy). Cel to uzyskanie wartości wskaźnika na poziomie 1,5–2,5. Heparyny drobnocząsteczkowe charakteryzują się bardziej selektywnym działaniem, co czyni je bezpieczniejszymi i nadaje się do samodzielnego podawania przez pacjentów. Nie ma potrzeby monitorowania wskaźnika APTT. Dodatkowo mają one dłuższy czas działania, dzięki czemu wystarczy je aplikować raz lub dwa razy na dobę.