W świecie roślin istnieje wiele substancji o niezwykłych właściwościach zdrowotnych. Jednymi z nich są fitoestrogeny, naturalne hormony roślinne, które są obecne w różnego rodzaju żywności. W momencie spadku produkcji żeńskich hormonów przez organizm, konsumpcja produktów bogatych w fitoestrogeny może odgrywać kluczową rolę. Poprzez spożywanie pokarmów zawierających te hormony roślinne, jest możliwe złagodzenie uciążliwych symptomów menopauzy i ochrona przed pewnymi schorzeniami.
Fitoestrogeny, inaczej określane jako naturalne hormony roślinne, są związkami występującymi w wielu gatunkach roślin. Cztery główne klasy tych substancji to izoflawony, lignany, stilbeny i kumestany. Struktura oraz funkcje tych hormonów roślinnych bardzo przypominają te spełniane przez żeńskie hormony – estrogeny. Choć ich wpływ na organizm jest mniej silny niż hormonów produkowanych przez ciało człowieka, regularne spożywanie pokarmów zawierających fitoestrogeny może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu.
Dieta bogata w fitoestrogeny przynosi wiele korzyści zdrowotnych, takich jak:
zapobieganie powstawaniu nowotworów, w tym raka prostaty czy sutka, dzięki działaniu antyoksydacyjnemu i hamowaniu rozwoju komórek rakowych;
łagodzenie dolegliwości związanych z menopauzą;
poprawa profilu lipidowego krwi, głównie przez obniżanie stężenia tzw. złego cholesterolu i zwiększanie frakcji HDL cholesterolu;
przeciwdziałanie stanom zapalnym oraz redukcja ryzyka infekcji;
wspieranie leczenia cukrzycy poprzez zmniejszanie insulinooporności.
Poziom fitoestrogenów w pokarmach zależy od klasy tych hormonów. Przykłady produktów zawierających te substancje to:
izoflawony – są obecne głównie w soi, mące sojowej i produktach na jej bazie, takich jak tofu, miso czy tempeh. Mniejsze ilości izoflawonów można znaleźć również w soczewicy, otrębach, owsie, ryżu czy niektórych owocach i warzywach;
lignany – ich najbogatszym źródłem są nasiona lnu i olej lniany. Znajdują się także w mniejszych ilościach w siemieniu lnianym, nasionach słonecznika, niektórych owocach (np. gruszki, wiśnie, owoce pestkowe, jabłka) i warzywach (np. marchew, cebula, koper włoski);
stilbeny – występują głównie w czerwonym winie, winogronach, orzechach ziemnych i morwie;
kumestany – są obecne w nasionach słonecznika, koniczynie i kiełkach fasoli.